خانه دوست كجاست؟
من یک شعر از سهراب سپهری (خانه ی دوست کجاست؟)رو براتون می ذارم لذت ببرید
خانه دوست كجاست؟
در فلق بود كه پرسيد سوار
آسمان مكثي كرد
رهگذر شاخه نوري كه به لب داشت
به تاريكي شبها بخشيد و به انگشت
نشان داد سپيداري و گفت
نرسيده به درخت
كوچه باغي است كه از خواب خدا
سبزتر است
و در آن عشق به اندازه پرهاي صداقت آبي است
ميروي تا ته آن كوچه
كه از پشت بلوغ سر به در مي آرد
پس به سمت گل تنهايي مي پيچي
دو قدم مانده به گل
پاي فواره جاويد اساطير زمين مي ماني
و تو را ترسي شفاف فرا مي گيرد
كودكي مي بيني
رفته از كاج بلندي بالا
جوجه بر مي دارد از لانه نور
و از او مي پرسي
خانه دوست كجاست؟
آموزش بسکتبال قسمت 3
فصل2
حرکتهاي بدون توپ
يکي از مشکلترين وظايف در مربيگري، آموزش حرکتهاي بدون توپ (آهنرباي بازيها) به بازيکنان است. يک بازيکن بتنهايي (با پنج بازيکن در تيم) 80% زمان بازي در حمله را بدون توپبازي خواهد کرد.
مطالب فوق اهميت قابل توجهي براي پيشرفت در مهارتهاي فردي بدون مالکيت توپ را بيان ميکند. اغلب مربيّان بر اين باورند که اين قسمت مشکلساز با اغلب بازيکنان جوان است. بازيکنان اغلب مجذوب توپ هستند و به نظر ميرسد تقريباً به طرز ناراحت کنندهاي در حمله، جذب توپ ميشوند. وقت قابل توجهي بايد در آموزش اين مطلب صرف شود که حرکتهاي بدون توپ، داراي همان اهميت هستند که به وجود آوردن موقعيت گل، در حرکتهاي با توپ صورت ميگيرد. کمک به بازيکنان در فهم اين مطلب، کليد تشويق آنها براي اجراي حرکتهاي با هدف در زمان مالکيت توپ است.
اصول بنيادي حرکتهاي بدون توپ
براي حرکت کردن موثر بازيکنان بدون توپ، اصول اساسي و مشخصي وجود دارد که بايد در آنها کسب مهارت کنند و در زمين به خاطر بياورند.
• هوشيار باشيد و ياد آوريد که همه حرکتها، روي زمين آغاز ميشوند.
• با تسلط، تعادل و چابکي حرکت کنيد.
• با هدف حرکت کنيد، بازيکنان بايد از حرکت هم تيميهاي خود آگاه باشند و تمرکز خود را روي راهبردي کلي تيم، حفظ کنند.
• موقعيت توپ و مدافعان را مورد مطالعه قرار دهيد. حالتهاي بازي تيم معينکننده کليه حرکتهايي است که فرد بايد انجام دهد، اما اين حرکتها بايد در ارتباط با موقعيت و حرکتهاي توپ و همچنين مدافعان، اجرا شود. بازيکنان بايد بياموزند تا خود را به مناطق آزاد زمين برسانند، جايي که ميتوانند پاس دريافت کنند.
• آزاد شدن يا خالي کردن منطقه- اولين هدف از حرکت بدون توپ آزاد شدن براي دريافت پاس از کسي است که توپ را در دست دارد. بازيکنان بايد ياد بگيرند ابتدا براي آزاد شدن و دريافت پاس تلاش کنند و اگر ممکن نشد، راه را براي بازيکنان ديگر باز کنند.
• از حالت دريافت کامل استفاده کنيد- اين موقعيت، فاصله 5/4 الي 6 متري از صاحب توپ است، جايي که فرد آزاد است و ميتواند پاس دريافت کند. بطور ايدهآل، اين موقعيتي خواهد بود که به بازيکنان امکان پاس، شوت يا دريبل بدهد.
• يک هنرپيشه باشيد- حرکت بدون توپ يک رقابت مستمر بين مدافعان و مهاجمان است؛ مشغول کردن فکر و حواس حريف، مستلزم استفاده از فريبهاي قابل باور براي به ستوه آوردن مدافعان و بازي کردن نقش يک طعمه است.
• پنهان شدن از ديدن مدافع- به خارج از منطقه ديد مدافع حرکت کنيد و او را وا داريد که سرخود را برگرداند. از آن جا که اغلب مدافعان پشت خود را به سبد و ديد خود را روي توپ حفظ ميکنند، مهاجمان بايد از پشت آنها به سمت خط زيرين و دور از توپ حرکت کنند. اين برشها ميتوانند بهترين باشند، زيرا پيشبيني آن براي مدافع مشکل است.
• حرکت به سمت توپ- هنگام حرکت براي دريافت پاس دو مطلب داراي اهميت است. اول، باقي ماندن در موقعيتي آزاد. دوم، حرکت به سمت توپ. مگر حالتي که شما مدافع خود را پشت سرگذاشته در حال انجام برش به سمت سبد هستيد.
• براي آزاد شدن از مدافع به او نزديک شويد- از آن جا که اين قانون مخالف برداشت همگاني است، بسياري از بازيکنان اين اشتباه را مرتکب ميشوند که با دور شدن از مدافع خود، قصد آزاد شدن از او را دارند. در عمل، بسيار موثرتر است که در نزديکي مدافع بمانيد و ناگهان با دور شدن از وي، خود را آزاد کنيد. اين حرکت تقريباً هميشه موثّر است زيرا به مهاجم اجازه ميدهد حرکتي انجام دهد که قبل از واکنش مدافع و سريعتر از آن انجام ميشود.
حرکتهاي بنيادي (بدون توپ)
حرکتهاي اوليه بدون توپ بايد به هر بازيکن آموزش داده شود. اغلب اين حرکتها، لازم است که با کارهاي فريبنده براي گمراه کردن مدافع همراه باشد.
برشهاي V
حرکتها يا برشهايي که به منظور خاص انجام ميگيرد، شامل حرکت «قريب و تغيير مسير ناگهاني» يا برش V هستند. برش V حرکت اصلي زيگزاگ يا برشهايي با تغيير مسير را شامل ميشود که يک شکل V را ترسيم ميکند. براي اجراي اين برش، وزن خود را روي پاي مخالف جهت دلخواه منتقل کنيد، روي آن فشار لازم را به زمين وارد کرده با پاي ديگر در جهت دلخواه گام برداريد. بطور مثال، وارد کردن فشار روي پاي راست و گام به سمت چپ با پاي چپ. يک طرف شکل V اغلب حرکت به سمت سبد، دور از آن يا به سمت مدافع است. سمت ديگر V، تغيير جهت با يک برش سريع براي آزاد شدن است (شکل 2-1). بهترين روش براي آموزش بازيکنان جوان، استفاده از عبارت «قريب و تغيير جهت ناگهاني» براي آزاد شدن است. قسمت اول حرکت V به سمت سبد يا مدافع (فريب) به آهستگي انجام ميشود، اما قسمت آخر V با سرعت در پي آن صورت ميگيرد (تغيير جهت ناگهاني) تا بازيکن آزاد شود. اين تغيير جهت اغلب بسمت توپ انجام ميشود.
شکل 2- 1: براي آزاد شدن، نزديک مدافع جاي بگيريد. O2 در نزديکي X2 حرکت ميکند سپس يک برش V سريع را براي آزاد شدن انجام ميدهد تا پاس دريافت کند.
برشهاي جلويي و پشتي
اين حرکتها پس از پاس دادن يک بازيکن به هم تيمي انجام ميشود و در پي آن بازيکن در يک رقابت با مدافع خود، برش کرده براي دريافت يک پاس احتمالي به سمت سبد ميرود. حرکت «پاس و برش» که اغلب «بده و برو» ناميده ميشود، يکي از با ارزشترين حرکتهاي تهاجمي در بسکتبال است.
بده و برو دو شکل دارد: حرکت اول که ترجيح نيز داده ميشود، برش از جلوي مدافع است که به مهاجم در حالي که از مدافع خود پيش افتاده است اجازه دريافت يک پاس را ميدهد (موقعيتي عالي براي کسب امتياز) و ديگر برش از پشت مدافع که به مهاجم اجازه ميدهد که از پشت مدافع با کسب موقعيت مناسبت به سمت سبد برود (شکل 2- 2). توجّه داشته باشيد که فرار از جلو مدافع، با استفاده از برش V مدافع را ميخکوب ميکند، در حالي که برش از پشت، برشي به خط مستقيم است.
حرکتهاي فريبنده
هر کدام از حرکتهاي بنيادي که مدافع را سرگرم کند، حرکتهاي فريبنده است، نظير گيج کردن مدافعان و بازداشتن آنها از کمک کردن به دفاع يک بازيکن صاحب توپ يا مانع شدن از ايجاد تله براي صاحب توپ. به بازيکنان بياموزيد يک هنرپيشه باشند و حريف را گيج کنند و او را گمراه سازند با حرکتهايي نظير: حرکتهاي گول زننده چشم، فريبهاي بدني، و ديگر فريبهاي تصويري و صوتي.
شکل 2- 2: برشهاي جلويي و پشتي- بده و برو
حرکتهاي هنگام انجام شوت
هنگامي که در عمل شوت، توپ روي هواست، هر مهاجم بسته به مکان خود در زمين، بايد به موقعيت گرفتن ريباند برود يا براي انجام وظايف دفاعي حرکت کند. بازيکنان بايد بياموزند که هرگز ثابت به تماشاي توپ سرگرم نشوند.
حرکتهاي تعيين شده
اينها حرکتهاي فردي هستند که سيستم بازي يک تيم براي موقعيتهاي بخصوص، مقرر کرده است. موقعيتهايي نظير: بين طرفين، شروع بازي از پشت خطوط زمين، پرتابهاي آزاد و نقشههاي تيمي. همه بازيکنان بايد تکاليف فردي خود را بطور مناسب و بسرعت انجام دهند. اجراي صحيح اين حرکت داراي اهميت يکسان با اصل نقشه است.
حرکتها براي اجراي اسکرينها يا اسکرين
آرايش تيمي و استفاده از اسکرينها براي آزاد کردن يک هم تيمي جهت دريافت پاس يا حمله با دريبل از غيرخودخواهانهترين حرکتهاي تيمي است که هر بازيکن بايد بياموزد. البته اين شامل توانايي استفاده از اسکرينها به عنوان يک ابزار اساسي در تهاجم فردي است. آموزش نحوه آرايش و استفاده از اسکرينها بايد بعد از طي آموزشهاي اوليه، ياد داده شود. بازيکنان در مدرسه ابتدايي بايد بر يادگيري حرکتهاي بدون توپ ديگر، تمرکز کنند.
انواع اسکرينها
اسکرينها ميتوانند براساس مکان انجام آن کلاس بندي شوند (سمت توپ يا دور از آن)، يا براساس چگونگي استفاده از آنها (اسکرينهاي به سمت بالا که پشت مدافع يا سمتي که ديد ندارد، انجام ميشود، اسکرينهاي سمت پايين که جلو يا کنار مدافع، انجام ميشوند)، يا براساس نوع تماس بدن که براي اسکرين استفاده ميشود (جلو و يا پشت بدن).
مربيان بايد نظريه خود را درباره چگونگي عملکرد اسکرين، دنبال کنند. بعضي مربيان از اسکرين در نقطه يا محل خاصي در زمين حمايت ميکنند، (اسکرين موقعيت)، در حالي که ديگران اسکرين يک مدافع را، ترجيح ميدهند (اسکرين بازيکن). اسکرين بازيکن اغلب براي آزاد کردن بازيکن موثرتر است، امّا ممکن است به انجام خطاهاي بيشتري بعلت بلوکه کردن يا اسکرين غيرقانوني منجر شود.
اجراي اسکرين يا اسکرين
اجراي يک اسکرين حرکت بنياديني است که بايد در ادامه آموزش داده شود. بازيکنان بايد از يک توقّف سريع و صدادار با پاهايي به فاصله عرض شانه و دستهايي دور از تماس با حريف در اسکرين، استفاده کنند. (شکل 2- 3) اسکرين بايد عمودي (بدون انحراف به هيچ طرف) و در مسير مورد پيش بيني مدافع، انجام شود و بايد آنقدر با فشار و قدرتمند انجام شود که مدافع آن را ببيند و صداي آن را بشنود. بازيکن اسکرين کننده بايد با صدا، بدن پايين نگاه داشته شده، پاهاي باز و آماده برخورد باشد. در مقابل تيمهاي دفاعي خوب، برشکننده اغلب اسکرين داده ميشود، اما خود اسکرين کننده آزاد خواهد شد.
شکل 2- 3: اسکرين جلويي: توقف سريع و با سرو صدا با پاهاي باز، دور نگاه داشتن دستها از اسکرين. اين جا اسکرين کننده سمت راست قرار دارد.
ديگر انواع اسکرينها عبارتنداز: اسکرين پاييني (به سمت سبد) که عليه دفاع متراکم و عقب نشسته استفاده ميشود و اسکرين بالايي يا به سمت بالا (دور از سبد) عليه فشار يا دفاع سمت توپ مدافعان.
استفاده از اسکرين
مشکلترين قسمت شيوه اسکرين، واداشتن مدافع براي حرکت به سمت اسکرين است (بازيکنان بايد از هم تيمي خود به عنوان يک مانع استفاده کنند) اين کار با يک برشV انجام ميشود که اغلب با حرکت سمت سبد شروع ميشود همان گونه که در شکل 2- 4 نشان داده شده است.
شکل 2- 4: استفاده از اسکرين، براي O3 و در مقابلX3 يک اسکرين ايجاد شده است و او با استفاده از يک برش V، مدافع خود را به سمت اسکرين ميراند.
بازيکنان بايد آنقدر نزديک به اسکرينکننده برش کنند که شانههايشان با هم تماس پيدا کند. در اسکرينهاي دور از توپ، بازيکن در حال استفاده از اسکرين بايد حالت مناسب و با کنترل خود را حفظ کند و در حالي که از اسکرين عبور ميکند، دستهايش را بالا نگاه دارد و آماده دريافت پاس باشد. رعايت زمان در اجراي اسکرين، عامل بسيار مهمي در اجراي موثّر آن است، بازيکنان بايد در انتظار استقرار بازيکن اسکرين کننده باشند و بعد حرکت خود را آغاز کنند.
حرکتهاي نادرست
اين حرکتها زماني اتفاق ميافتد که يک بازيکن بدون توپ مرتکب اشتباه ميشود. به بازيکنان بياموزيد که توجّه خود را بر مواردي زير متمرکز کنند: بازيافتن مهاجمي که فرار کرده است، درخواست کمک از هم تيميها هرگاه لازم باشد و حفظ حالت مناسب بدن و آمادگي براي حرکت بعدي بفوريت. اين مطلب خصوصاً زماني مهم است که يک مهاجم در اثر اشتباه توپ را از دست داده است.
نکتههاي مورد توجّه مربيان درباره حرکت بدون توپ
• هنگام شروع حرکت از تماس پاها با زمين حداکثر استفاده را بکنيد.
• با تسلط حرکت کنيد.
• با هدف حرکت کنيد.
• موقعيت توپ و مدافع را ارزيابي کنيد و بعد واکنش نشان دهيد.
• يا خود را آزاد کنيد يا از سر راه کنار برويد- هرگز بيحرکت نايستيد.
• با کسب آگاهي از حالت کامل دريافت توپ استفاده کنيد.
• يک هنرپيشه باشيد. ابتکار عمل را به دست بگيريد، از قريبهاي قابل قبول استفاده کنيد و با حالت تهاجمي خط سير توپ را تعقيب کنيد.
• خود را از مدافع آزاد کنيد.
• به سمت توپ که به شما پاس داده شده حرکت کنيد.
• براي آزاد کردن خود به مدافع نزديک شويد.
• اسکرينهاي قوي، باصدا و قانوني، اجرا کنيد.
اسکرينها و پيکهاي خود را به زاويه مناسب و در مسير حرکت پيشبيني شده مدافع، اجرا کنيد.
تمرينات براي حرکت بدون توپ
حرکتهاي بدون توپ در چند صف
هدف: آموزش حرکتهاي اوليه بدون توپ بوسيله شبيه سازي
تجهيزات: نصف زمين (حداقل)
روش: بازيکنان در چهار صف در پشت خط عرضي جاي ميگيرند. اولين بازيکن هر صف، از يک سمت به سمت ديگر حرکت بدون توپ ميکند، در حالي که توپ را در مرکز زمين، تصور ميکند. (شکل 2- 5)
حالتها
• برشهاي V براي آزاد شدن (در نظر گرفتن حرکت به سمت سبد و بعد به سمت توپ يا به سمت توپ يا به سمت مدافع و بعد به سمت توپ) در پي برشهاي V بازيکنان بايد به توقّفهاي سريع حالت دريافت توپ فرضي را وانمود کنند و اين عمل در طول زمين ادامه يابد.
• حرکت فرار از پشت مدافع در پي برش V براي آزاد شدن. حرکت پاي مناسب و حالت دست مورد تأکيد هستند. (دستها را بالا نگاه داريد- خود را آزاد کنيد؛ دست دور از سبد پايين قرار گيرد- حرکت از پشت مدافع).
شکل2- 5: تمرين در صفوف: برشهاي V، برشهاي پشتي، برشهاي جلويي، و برشها از عقب بدون توپ.
• برش از جلوي مدافع- يک پاس فرضي به مرکز داده ميشود و در پي آن از بين مدافع و توپ (برش جلويي) برش انجام ميشود. (برشV، حرکت دور شونده آرام، برش سريع به سمت توپ) و توقّف سريع در خطوط پرتاب آزاد و نيمه زمين.
• برش از پشت- يک پاس فرضي به مرکز زمين و در پي آن يک برش پشتي (تغيير سرعت، آهسته به سريع) و توقّف سريع در خطوط پرتاب آزاد و نيمه زمين.
نکته: از توقّفهاي سريع در هر يک از خطوط پرتاب آزاد و نيمه زمين، استفاده ميشود. بعد از اتمام هر توقّف سريع، بازيکنان با استفاده از روش «گرفتن و رويارويي» بايد به مبارزه با دفاع فرضي بپردازند. اين حرکت شامل: اول توقّف سريع، بعد چرخش و رو به سبد قرار گرفتن و در انتها نگاه کردن به تمامي زمين است.
برش V
هدف: آموزش حرکتهاي اساسي بدون توپ به بازيکنان در موقعيتهاي دو نفره بدون دفاع و دو عليه دو.
تجهيزات: يک توپ و يک سبد براي هر گروه.
روش: آرايش اوليه در دو صف گاردها يا گارد رأسها در بالاي زمين و حدود خط نيمه وصف فورواردها يا بازيکنان منطقه بال در يکي از طرفين، شکل ميگيرد.
حالتها
• فورواردها براي آزاد شدن حرکت برش V را انجام ميدهند (فريب و تغيير مسير ناگهاني) و بعد از دريافت پاس از گارد روي به سبد ميکنند (شکل 2- 6الف).
• گارد برش پشتي يا جلويي به سمت سبد انجام ميدهد و به انتهاي صف فورواردها ميرود (بده و برو) (شکل 2- 6الف)
شکل2- 6: (الف) تمرين برش Vو (ب) حرکت از پشت مدافع.
• در ادامه فوروارد به نفر اول صف گاردها پاس ميدهد و به انتهاي صف آنها ميرود.
• شکل 2- 6- ب نشان ميدهد که در حين دريبل زدن گارد، فوروارد حرکت فرار از پشت را انجام ميدهد.
نکته: فوروارد ميتواند فريب خود را در برش V به سمت سبد و يا مدافع انجام دهد و با تغيير مسير بعد خود را آزاد کند.
• هنگامي که اجراي اين مهارت به حد قابل قبولي رسيد، دو مدافع را در مقابل هر صف قرار دهيد تا اين تمرينها در يک موقعيت دو عليه دو، اجرا شود.
منبع: کتاب مهارتها و تمرينهاي بسکتبال
آموزش بسکتبال قسمت 2
آموزش گام به گام بسكتبال (2)
فصل 1
دستها و پاها
به بازيكنان بياموزيد كه مفاصل (مچ پاها، زانوها، انتهاي رانها، آرنجها و مچها) خود را خميده و آماده نگاه دارند. دستها و پاها بايد خميده و نزديك بدن قرار گيرند تا تعادل و چابكي آن حفظ شود. به ياد آوريد تمامي كف پا بايد با زمين تماس داشته باشد. به بازيكنان يادآوري كنيد كه بدن را پايين نگاه دارند يعني زاويه پشتي زانوها بين º90 وº120 باشد تا مركز ثقل بدن به زمين نزديك شود.
نكتههاي قابل توجّه مربيان در مورد حالت ايستادن مناسب |
· آماده حركت باشيد. · زانوها را خميده و سرو دستها را بالا نگاه داريد؛ بدن را پايين آوريد. · حالت خود را حفظ كنيد. وزن خود را روي تمامي پا تقسيم كنيد، در حالي كه پاشنهها روي زمين است. |
شروعها، گام برداشتها و توقّفها
شروع حركت، گام برداشتن (چرخش، تغيير مكان، تغيير جهت) و توقف، حركتهاي بنياديني هستند كه براي حركت مؤثّر و مفيد از حالت ايستادن مناسب يا رسيدن به اين حالت، استفاده ميشود. اينها حركتهاي دفاعي و تهاجمي ناميده ميشوند. قانون مربيگري را به خاطر آوريد: ابتدا صحيح انجام دادن كار را آموزش دهيد (انجام صحيح مهارت)، سپس آن را با چابكي انجام دهيد و سرانجام همواره آن را در زمان مناسب انجام دهيد.
سرعت تمامي بدن يك بازيكن مهم است، امّا نه به اندازه چابكي (سرعت دست و پا). شما به عنوان يك مربي نياز به تلاش براي پيشرفت چابكي هر بازيكن داريد. توجّه عميق بازيكنان شما بايد معطوف به سريع فكر كردن و چابك بودن باشد.
شروعها
شروع، اولين مهارتي است كه بازيكنان شما بايد ياد بگيرند و آن به نوبه خود از حالت ايستادن بهره ميبرد. براي شروع صحيح، بازيكنان بايد وزن خود را در جهت حركت دلخواه منتقل كنند. براي مثال، در حركت به چپ، وزن بدن با تكيه به چپ، روي پاي چپ منتقل ميشود. به بازيكنان يادآوري كنيد از آن جا كه سر كليد تعادل است، همواره بر انتقال وزن تقدم زماني دارد. (شكل 1- 4)
شكل1- 4: حركت به سمت چپ: وزن در جهت حركت دلخواه (روي پاي چپ).
براي چابك بودن در زمان مناسب، بازيكنان بايد به خاطر داشته باشند كه تمام حركتها و تغيير سرعتها روي زمين انجام ميگيرد. معناي اين حرف، استفاده از گامهاي كوتاه است، هرگاه تغيير نوع حركت مورد نياز باشد. به بازيكنان آموزش دهيد تا آن جا كه ممكن است تماس پاهاي خود را با زمين حفظ كنند؛ به آنها ياد دهيد كه ميتوانند از زمين كمك بگيرند، اگر تماس خود را با آن حفظ كنند.
ابتدا پاي جلو
از حالت ايستادن مناسب، بازيكنان بايد وزن را در جهت حركت منتقل كنند و شروع گام برداشتن با پايي است كه در جهت حركت قرار دارد. براي مثال، در حركت به راست، اولين گام با پاي راست برداشته ميشود و در حركت به جلو، اولين گام با پاي جلويي برداشته ميشود.
اشاره- فشار- كشش
در دفاع، بازيكنان بايد از يك حركت سُرخورنده استفاده كنند. آنها را واداريد فاصله مشابه عرض شانه را براي پاها حفظ كنند و از گامهاي خيلي كوتاه و سريع كه روي زمين كشيده ميشوند، استفاده كنند. اين مهارت، اشاره- فشار- كشش ناميده ميشود. پاي پيشتاز به جهت دلخواه حركت اشاره ميكند در حالي كه يك گام كوچك، سريع و سُرخورنده را طي ميكند. (شكل1- 5). نيروي لازم براي اشاره به جهت حركت و سُرخوردن از فشار روي پاي عقبي حاصل ميشود كه بدن را حركت داده وزن را روي پاي جلويي منتقل ميكند. اين عمل، به سرعت با كشش و سُرخوردن پاي عقبي براي بازيافتن حالت ايستادن مناسب، ادامه مييابد.
بازيكنان بايد شروعهاي دفاعي و سرخوردنها را به راست، به چپ، به سمت جلو، به سمت عقب و ضربدري بياموزند، كه در همگي آنها فاصله سراز زمين بايد حفظ شود. جهش كردنهاي كوچك به جاي سُرخوردن باعث از دست دادن حالت ايستادن مناسب ميشود. نتيجه اين كار از دست دادن زمين (به عنوان يك دوست) اتلاف زمان و همچنين از دست دادن فضاست، لذا حفظ سر در ارتفاع مشخص را مورد تأكيد قرار دهيد.
شكل 1- 5: اشاره و فشار.
نكتههاي مورد توجه مربيان درباره شروعها |
· با حفظ حالت ايستادن مناسب، براي شروع حركت آماده باشيد. · بدانيد كه استفاده از زمين براي شما مفيد است؛ هنگام شروع، پاها را روي زمين حفظ كنيد. · وزن بدن را در جهت دلخواه براي حركت منتقل كنيد، حركت سر در جهت مزبور تقدم زماني دارد. · بدن را براي شروع حركت پايين نگاه داشته و از حركت دستها استفاده كنيد. · ابتدا از اصل پاي پيشتاز استفاده كنيد. · براي حركت دفاعي سرخورنده، از قانون اشاره- فشار- كشش استفاده كنيد. در خطوط مستقيم شروع به حركت كنيد. |
گام برداشتن (چرخش)
چرخش حركتي است كه در آن بدن در يك حركت دايرهاي، روي سينه يك پا تغيير مكان ميدهد در حالي كه بازيكن حالت ايستادن مناسب قبلي را حفظ ميكند. (1- 6).
(از آن جا كه مهارت اساسي براي آغاز همه حركتها تغيير ميكند، چرخش يكي از مهمترين حركتهايي است كه براي چابكي و تعادل مؤثّر است.) همچنين ضعيفترين آموزش و كمترين كاربرد مهارتها مربوط به چرخش است.
چرخش ميتواند روي هر يك از پاها به عنوان مركز و محور چرخش انجام شود. وقتي چرخش بدن به سمت جلو (چرخشي كه بدن در حول محور به سمت جلو حركت ميكند) انجام ميشود آن را چرخش جلويي مينامند (شكل 1- 7).
همان طور، چرخش پشتي حركت است كه فرد را حول محور چرخش به عقب حركت ميدهد (شكل 1- 8).
شكل 1- 6: چرخش كردن: يك دوران بدن است كه در آن سينه پاي غيرمتحّرك در جاي خود ثابت ميماند.
شكل 1- 8: چرخش روي پاي چپ- چرخش پشتي، الف- حالت شروع ب- حالت پاياني.
بازيكنان بايد بياموزند با توپ و بدون توپ ، در حمله چرخش كنند. در دفاع ، چرخش اولين حركت مورد استفاده بازيكن در تغيير حالت از وضعي به وضع ديگر در هنگام ريباند است همان گونه كه در شكل 9-1 نشان داده شده است .
شكل 1- 9: الف- تغيير حالت ب- ريباند.
نكتههاي مورد توجّه مربيان در باره چرخشها |
· با حفظ حالت ايستادن مناسب، بدن را پايين نگاه داريد و موقعيت سر نسبت به زمين را حفظ كنيد. · فاصله بين دو پا را در حد عرض شانه حفظ كنيد. · تعادل خود را حفظ كنيد و سر را بالا نگاه داريد. · سريع، امّا صحيح چرخش كنيد. از چرخش براي دوران به اندازه º180 استفاده كنيد، اگر دوران بيشتري لازم است، چرخش را تكرار كنيد. |
توقّف
سريع بودن با حفظ تعادل و كنترل به معناي اين است كه بازيكنان قادر به استفاده از حالت ايستادن، شروع مناسب، حركت سريع (اعم از دويدن و سر خوردن)، و سرانجام توقّف در يك حالت متعادل هستند.
دو توقّف قابل توصيه اصلي بسكتبال عبارتند از: يك شمارهاي (توقّف سريع) و دو شمارهاي (توقّف با گامهاي بلند).
توقّف سريع
روش توقّفي كه براي مبتديان ترجيح داده ميشود، توقّف سريع است كه گاهي توقّف پرشي ناميده ميشود. توقّف سريع در پي دويدن يا سُرخوردن اجرا ميشود. هنگام دويدن، بازيكن پرش كوتاهي روي يك پا انجام ميدهد و در اين حال فاصله كمي با زمين پيدا ميكند و با پاهاي موازي (در يك خط) يا عقب و جلو فرود ميآيد. (شكل 1- 10) هر دو پا در يك زمان با زمين برخورد ميكنند. (يك شمارهاي)
شكل1- 10: الف- توقّف سريع ب- فرود در حالت استقرار اوليه.
توقف سريع تقريباً هميشه مفيد است زيرا باعث استفاده از زمان و فضا ميشود. اين عمل فقط با يك شمارش و بسرعت اتفاق ميافتد و در دفاع و حمله قابل استفاده است (با و بدون توپ)، اين نوع توقف تكميل عمل چرخش است و يكي از ورزشهاي اوليه براي حركت و كنترل بدن است. قوانين بسكتبال به بازيكنان اجازه استفاده از هر دو پا را براي چرخش بعد از توقّف سريع ميدهد. اين حالت ضمن حفظ كنترل و تعادل، دامنه حركت وسيعي را ممكن ميسازد. توقّف سريع براي قرار گرفتن در حالت اوليه، براي شوت، پاس يا دريبل مهم است و ميتواند به طور بسيار مؤثّري پس از دريبل يا دريافت پاس مورد استفاده قرار گيرد.
نكتههاي مورد توجّه مربيان در مورد توقّف |
· از توقّف سريع استفاده كنيد، اگر قصد º 180تغيير جهت در حين دويدن را داريد در اين حال از توقّف با پاهاي باز استفاده كنيد. · هنگام استفاده از توقّف سريع، روي يك پا پرش كنيد و در حالت ايستادن مناسب فرود آييد، در حالي كه هر دو پايتان در يك لحظه زمين را لمس ميكنند، نزديك زمين باقي بمانيد. هنگام استفاده از توقّف آهسته يا دو مرحلهاي روي پاي عقب تكيه كنيد و بدن را پايين نگاه داريد. |
توقّف آهسته
اين توقّف، دو مرحلهاي است كه در آن فرود روي پاي عقب انجام ميشود(مرحله اول) و پاي جلو بلافاصله با زمين برخورد ميكند(مرحله دوم). استفاده اوليه اين توقّف تغيير جهت در پي دويدن به سمت جلو است. براي تمامي حالتهاي حركتي ديگر بايد از توقّف سريع استفاده شود.
پرش
پرش يك مهارت مهم است، خصوصاً در رشتهاي كه گل و هدف آن در ارتفاع قرار گرفته باشد. مربيّان اغلب پرش را يك توانايي طبيعي در نظر ميگيرند كه بازيكن يا آن را دارد و يا ندارد و قابل آموزش نيز نيست. اين عقيده خيلي از واقعيت دور است.
اصول اساسي به منظور پيشرفت در مهارت پرش وجود دارد. اول، بازيكن نياز دارد بياموزد كه در حالت ايستادن مناسب و آماده پريدن باشد. وقتي آنها ميآموزند كه آماده پريدن باشند، قادر خواهند شد در هر موقعيت بسرعت پرش كنند.
دوم، بازيكنان شما قادر به پرش بلندتر خواهند بود اگر به قدرت عضلاني پاي خود اضافه كنند. مربيان بايد با كمك تمرينهاي استقامتي همگام با مهارتهاي پرش، قدرت عضلات آنها را افزايش دهند.
سوم، بازيكنان بايد توجّه داشته باشند چگونگي فرود آنها بعد از يك پرش، مشخص كننده سرعت و ارتفاع پرشي خواهد بود كه بلافاصله بعد از فرود انجام خواهد شد. بهترين فرود به دست آوردن حالت ايستادن مناسب همراه با تعادل و پاهاي باز است. در اين صورت بازيكن آماده پرش مجدد است. هنگامي كه بازيكنان ابتدا ياد ميگيرند تا در پرش از دو دست و دو پاي خود استفاده كنند، كنترل و حالت بدن با بهترين آموزش به آنها ارائه ميشود.
در قسمت بعد روش اجراي پرش با دو پا، يك پا و پرش سرعتي توضيح داده ميشود و زمان مناسب براي استفاده از هر كدام نيز، ذكر ميشود.
پرش با دو پا
پرش روي دو پا كندتر از پرش روي يك پا در حال حركت است. بهترين مورد استفاده آن زماني است كه بازيكن در مكاني شلوغ قرار دارد (نظير شلوغي حاصل در تلاش براي ريباند) يا در يك لي آپ قدرتي در نزديكي مدافعان.
پا، يا پاهاي آماده پرش بايد قبل از انجام پرش محكم روي زمين قرار گيرند (بازيكنان بايد تصور كنند كه پاهايشان را در زمين ميخكوب كردهاند) تا حداكثر انقباض عضلاني حاصل شود.
به بازيكنان بياموزيد هر جا ممكن است از سرعت حركت بدن خود استفاده كنند، بدين صورت كه (الف) از حركت بدن در حال دويدن به سمت جلو با كوبيدن محكم يك پا (پاها) به زمين براي بلند شدن از زمين سود ببرند و (ب) با پرتاب كردن دستها با قدرت به جلو به اندازه حركت بدن در جهت دلخواه اضافه كنند (هنگامي كه زمان و فضا اجازه اين كار را ميدهد). (شكل 1- 11).
پرش روي يك پا
پرش روي يك پا هنگام حركت و زماني كه حداكثر ارتفاع پرش مورد نياز است، مفيد است. بازيكنان بايد روش پريدن روي يك پا را بدانند تا بتوانند در لي آپها و پرش ارتفاع به سمت سبد يا تخته، يورش ببرند.
پرش سريع
پرشهاي سريع بهترين راه ميانه است كه باعث استفاده از زمان و فضا و همچنين نگهداري حالت بدن و كنترل آن ميشود. يك پرش سريع بايد در زمان تراكم بازيكنان، برخورد يا رقابت در پرش اطراف سبد وجود دارد، مورد استفاده قرار گيرد. اينها پرشهاي توأم با حركت دو دست و دو پا هستند، بدون وجود حركت سريع بدن كه از حالت ايستادن اوليه آغاز ميشود. قبل از شروع پرش بايد دستها در ارتفاع معادل سرقرار گيرند، در حالي كه بازوها موازي با زمين هستند.
شكل 1- 11: الف- حالت آماده پرش ب- و پرش سريع.
نكتههاي مورد توجّه مربيان در باره پرش |
· آماده پرش باشيد- حالت ايستادن مناسب ورزشي بگيريد، پرش كنيد، و در حالت ايستادن صحيح فرود آييد. · اغلب اوقات با استفاده از دو دست و روي هر دو پا بپريد (خصوصاً هنگام ريباند). · براي پرش قدرتي، توأم با كنترل روي دو پا و براي سرعت و ارتفاع روي يك پا پرش كنيد. · اگر وقت كافي داشتيد از حركت سريع بدن هنگام دويدن به جلو و حركت پرتابي دستها براي پرش استفاده كنيد. · هرگاه ممكن است، از پرشهاي سريع استفاده كنيد. هنگام مبادرت به شوت جفت، از توقّفهاي سريع و پرشهاي سريع استفاده كنيد. |
تمرينهاي اساسي حركت
كنترل حالت ايستادن صحيح
هدف: براي پيشرفت در مهارت حالتهاي مختلف ايستادن، به دست آوردن حالت مناسب و باقي ماندن در آن حالت.
تجهيزات: فضاي نيمه زمين بسكتبال (حداقل).
روش: بازيكنان در زمين پخش ميشود در حالي كه رو به مربي هستند و حالتهاي مختلف ايستادن ورزشي را به خود ميگيرند و در همان حالت باقي ميمانند تا بوسيله مربي يا دستيار كنترل شود.
استقرار مقابل آينه
هدف: ارزيابي شخصي از حالتهاي ايستادن از راه شناسايي حالت مناسب با نگاه كردن در آينه.
تجهيزات: بازيكن و يك آينه تمام قد.
روش: هر بازيكن همه حالتهاي مختلف ايستادن صحيح را مقابل آينه كنترل ميكند، هر كدام از حالتها را 5 ثانيه حفظ ميكند از يك همكار ميتوان در صورت نبود يك آينه تمام قد استفاده كرد.
شروع، گام برداشتن و توقّف با آرايش صفي
هدف: پيشرفت و مهارت شروع، چرخش و توقّف.
تجهيزات: زمين كامل.
روش: همه بازيكنان در چهار گروه پشت خط عرضي يك طرف زمين جاي ميگيرند، در حالي كه مربي وسط زمين ايستاده است.
شكل 1- 12: مربي حالتهايي را كه بازيكنان بايد اجرا كنند، اعلام ميكند.
حالتها
● گامهاي قطع شونده: از خط عرضي شروع كنيد و به انتهاي ديگر زمين برويد، دستها را بالا نگاه داريد، كفشهاي شما بايد صداي جيغ مانندي در برخورد با كف زمين ايجاد كنند. به ياد داشته باشيد از كف زمين به نفع خود استفاده كنيد.
● تغيير سرعت: بعد از يك شروع سريع، دو يا سه نوع حركت با سرعتهاي مختلف را اجرا كنيد. چابك باشيد و از انواع حركتها استفاده كنيد (از يكساني پرهيز كنيد).
● چرخشها: چرخش كامل جلويي و پشتي (مشابه توقّف با پاهاي باز).
● دويدن همراه با تقسيم ديد چشمها: چهار بازيكن به طور همزمان با نصف سرعت شروع به حركت ميكنند در حالي كه نگاه مستقيم خود را به سبد مقابل معطوف كردهاند و از ديد جانبي خود براي باقي ماندن در خط مستقيم و براي حفظ فاصله از طرفين استفاده ميكنند.
● توقّف سريع: در خطوط پرتاب آزاد و نيمه زمين.
نكته: مربيان ميتوانيد بازيكنان را در توقّف سريع، نگاه دارند تا حالت آنها را كنترل كرده و اشتباهات را اصلاح كنند. بازيكنان ممكن است حالت دريبل يا دويدن با حداكثر سرعت را بدون توپ تصور كنند (در حمله). اگر توقف سريع در دفاع استفاده ميشود پاها بايد در همه اوقات فعال باشند.
شكل 1- 12: شروع، دويدن و توقف با آرايش صفي.
●توقف آهسته: حركات متناوب به سمت جلو و عقب از خط انتهايي تا خط پرتاب آزاد، آغاز ميشود (توقف آهسته، برگشت)، برگشت به خط زيرين (عمل برگشت) رفتن به خط نيمه زمين، بازگشت به خط پرتاب آزاد، و بعد رفتن به خط پرتاب آزاد ديگر، برگشت به خط نيمه، رفتن به خط انتهايي سمت مقابل و به همين ترتيب(شكل 1- 13)
شكل 1- 13: حالت توقف آهسته.
● دويدن با فاصله (يك مهارت پيشرفته كه ميتوان با تمرين تغيير سرعت آن را مورد استفاده قرار داد) با اعلام مربي چهار بازيكن اول هر صف حركت در دالان خاص خود را آغاز ميكنند. نفر بعدي هر صف با رسيدن فرد جلو به فاصله 5/4 الي 5/5 متري شروع به حركت ميكند و فاصله را حفظ ميكند. اين تمرين خصوصاً هنگام تركيب با تمرين تغيير سرعت تبديل به يك مبارزه و رقابت ميشود.
نكته: مربي ميتواند تمرين را به يك تمرين با سوت تبديل كند. چهار بازيكن شروع به حركت كرده با هرسوت كوتاه توقف آهسته (يا سريع) انجام ميدهند. سپس برگشته با دو سريع تا سوت بعد به حركت خود ادامه ميدهند. گروه بعد همواره با سوت دوم بعد از گروه اول حركت ميكنند. اين تمرين تا رسيدن آخرين بازيكن به خط عرضي مقابل و در حالي كه همه بازيكنان زمين را طي كرده باشند، ادامه مييابد. اين يك تمرين عالي براي آمادگي جسماني است.
هنگام اجراي تمرين به ياد داشته باشيد:
● هر تغييري در يك چرخه انجام ميگيرد. (رفت و برگشت)
● اولين بازيكن در هر صف بايد همواره به موقعيت اول خود در خط عرضي باز گردد و قبل از زمان حركت، آماده باشد. بازيكنان بايد گوش به فرمان حركت و تعيين جهت آن بوسيله مربّي باشند.
● در آغاز تمرين فاصله مساوي از طرفين بايد رعايت شود.
● زمان حركت گروه دوم، هنگامي است كه گروه قبلي به نزديكي خط پرتاب آزاد رسيده باشند، مگر اين كه جهت حركت رو به خط آغازين باشد.
● همه گروهها به خط انتهايي مقابل ميروند و با تجديد آرايش به گونهاي كه نفرات اول جلو صف قرار گيرند، آماده برگشت در جهت مقابل ميشوند.
پرشهاي سريع صفي
هدف: پيشرفت در مهارت اوليه پرش كردن براي ريباند و شوت.
تجهيزات: فضاي نصف زمين (حداقل).
روش: بازيكنان در چهار صف پشت خط عرضي و مربي نزديك خط نيمه جاي ميگيرند.
يك چرخه «رفت و برگشت» از پرشهاي سريع نيز قابل افزودن به اين تمرين است. به محض شنيدن فرمان حركت، اولين موج بازيكنان از حالت اوليه با حداكثر سرعت به سمت جلو ميدوند. هر زمان علامت شست به سمت بالا، داده شد، بازيكنان يك توقف و پرش سريع را به اجرا ميگذارند. آنها عمل پرش سريع در جا را ادامه ميدهند تا با ديدن علامت شست به دويدن در جهت مشخص شده، مبادرت كنند. همزمان با تكرار دو سريع گروه اول، گروه دوم از خط انتهايي شروع به دويدن ميكنند. اين عمل ادامه پيدا ميكند تا اين كه همه گروهها به خط انتهايي مقابل برسند. مربي بايد در مقابل و قابل رؤيت بوسيله كليه بازيكنان باشد تا بتوانند علايم او را به راحتي ببينند.
ضربه زدن در بين طرفين (جامپ بال)
هدف: پيشرفت در مهارتهاي پرش براي موقعيتهاي بين طرفين.
تجهيزات: يك توپ براي هر دايره، بازيكنان در گروههاي دو نفره در دايرهها.
روش: با استفاده از مهارتهاي اوليه پرش، دو نفر در سه دايره آماده پرش هستند، مربي يا يك بازيكن توپ را بين بازيكنان به هوا پرتاب ميكند.
منبع: كتاب مهارتها و تمرينهاي بسكتبال